هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا AI) شاخهای از علوم کامپیوتر است که هدف آن ساخت سیستمها یا برنامههایی است که بتوانند کارهایی را انجام دهند که معمولاً نیاز به هوش انسانی دارند. این کارها میتوانند شامل یادگیری، استدلال، حل مسئله، درک زبان، تشخیص صدا و تصویر، تصمیمگیری و حتی خلاقیت باشند.
به طور ساده، هوش مصنوعی تلاش میکند کامپیوترها و ماشینها را طوری برنامهریزی کند که بتوانند مانند انسان فکر کنند یا عمل کنند.
هوش مصنوعی معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
-
هوش مصنوعی ضعیف (Narrow AI یا Weak AI):
-
فقط برای انجام یک کار خاص طراحی شده است.
-
مثال: تشخیص چهره در عکسها، دستیارهای صوتی مثل Siri یا Alexa، سیستمهای توصیهگر فیلم و موسیقی.
-
-
هوش مصنوعی قوی (General AI یا Strong AI):
-
قادر است هر نوع کاری که یک انسان انجام میدهد را انجام دهد.
-
هنوز در عمل وجود ندارد و بیشتر یک هدف بلندمدت است.
-
از روشهای مهم هوش مصنوعی میتوان به یادگیری ماشین (Machine Learning) و شبکههای عصبی مصنوعی (Neural Networks) اشاره کرد که به ماشینها امکان میدهد از دادهها یاد بگیرند و پیشبینی یا تصمیمگیری کنند.
یک مثال خیلی ملموس و روزمره هوش مصنوعی، دستیارهای صوتی روی گوشیها و خانهها مثل Siri، Google Assistant یا Alexa هستند.
وقتی میگویی:
“امروز هوا چطوره؟”
یا
“برای من یک یادآوری ساعت ۵ بعدازظهر تنظیم کن”
این دستیارها:
-
زبان تو را میفهمند (پردازش زبان طبیعی – NLP)،
-
سوالت را تحلیل میکنند (مثلاً تشخیص میدهند که دنبال پیشبینی هوا هستی)،
-
اطلاعات لازم را پیدا میکنند و پاسخ میدهند یا عملی را انجام میدهند.
تمام اینها بدون اینکه انسان مستقیم دخالت کند، توسط الگوریتمهای هوش مصنوعی انجام میشود.
